Ponad połowa pacjentów przewlekle chorych nie wie, czym jest opieka koordynowana, a 70% przyznaje, że koszty terapii wpływają na przestrzeganie zaleceń lekarskich – wynika z badania przeprowadzonego przez  organizacje pacjenckie: Polskie Stowarzyszenie Diabetyków, Stowarzyszenie EcoSerce i Stowarzyszenie Moje Nerki. Autorzy raportu wskazują na potrzebę systemowego, zintegrowanego podejścia do leczenia wielochorobowości. Z danych Departamentu Lecznictwa Ministerstwa Zdrowia wynika, że wielochorobowość dotyczy 71% osób w wieku 50-59 lat, 88% w grupie 65-70 lat i aż 94% powyżej 80. r.ż. Najczęściej dotyczy ona seniorów, ale coraz częściej występuje również wśród osób młodszych.

Badanie ankietowe, przeprowadzone w lipcu i sierpniu 2025 r. wśród 310 pacjentów, podopiecznych organizacji pacjenckich, miało na celu określenie wyzwań, z jakimi mierzą się osoby chore przewlekle, korzystające z opieki wielu specjalistów. Wyniki zaprezentowano podczas konferencji prasowej z udziałem ekspertów i parlamentarzystów. Uczestnicy spotkania przyznali, że zebrane odpowiedzi pacjentów ujawniły szereg niepokojących kwestii: niedostateczną świadomość opieki koordynowanej, negatywny wpływ choroby na zdrowie psychiczne, bariery ekonomiczne w leczeniu, problemy ze stosowaniem zaleceń lekarskich, marginalizację pacjentów na rynku pracy.

– Opieka koordynowana w praktyce wciąż się nie sprawdza, w tej kwestii jest wiele do nadrobienia – oceniła senator Agnieszka Gorgoń-Komor, kardiolog i specjalistka chorób wewnętrznych. Jak podkreśliła, zjawisko wielochorobowości będzie istnieć i się systematycznie pogłębiać, jeśli nie będziemy uczyć zachowań prozdrowotnych. Dr Karolina Kędzierska-Kapuza, specjalistka nefrologii, transplantologii i diabetologii, kierownik Centrum Diabetologii Państwowego Instytutu Medycznego MSWiA w Warszawie, przypomniała, że tylko 50% placówek POZ ma podpisaną umowę na opiekę koordynowaną, a wiedza w tym zakresie jest bardzo niska.

Aż 77% badanych wskazało na negatywny wpływ choroby na zdrowie psychiczne, a ponad jedna trzecia przyznała, że doświadczyła stygmatyzacji. Jednym z postulatów środowiska pacjenckiego jest udostępnienie w ramach opieki koordynowanej konsultacji psychiatrycznych i psychologicznych. Z kolei 70% respondentów stwierdziło, że koszty terapii wpływają na ich możliwości leczenia. Ponad połowa przyznała, że z przyczyn finansowych musiała zrezygnować z zakupu leków lub sprzętu medycznego, a blisko 17% robi to regularnie. Tylko jedna trzecia badanych pracuje na pełen etat.

– Pacjenci czują się niedoszkoleni, niewystarczająco poinformowani o przewlekłym charakterze swojej choroby. Powinni otrzymywać pełen pakiet zaleceń, zrozumieć je i się do nich stosować. Tylko wtedy mają szansę na poprawę swojego stanu zdrowia. Jednocześnie każdy pacjent funkcjonuje w innej sytuacji życiowej. Ważne, by zobaczyć człowieka w jego całej otoczce socjalno-bytowej, by dopasować optymalne leczenie – powiedziała dr Małgorzata Godziejewska-Zawada, diabetolog, adiunkt w Klinice Endokrynologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego.

Zdaniem prof. dr hab. n. med. Doroty Zozulińskiej-Ziółkiewicz, Past-Prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, kierownika Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, właściwa opieka nad pacjentem z cukrzycą typu 2 może zapobiec pogłębianiu się wielochorobowości. Prof. dr hab. n. med. Robert Gil, Past-Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, kierownik Kliniki Kardiologii Państwowego Instytutu Medycznego MSWiA w Warszawie, podkreślił, że głos pacjentów powinien stanowić punkt wyjścia dla dalszych badań i tworzenia rozwiązań systemowych w obszarze opieki nad chorymi przewlekle.

Raport został przygotowany przy wsparciu merytorycznym Forum Ekspertów ds. Cukrzycy. Pełna wersja raportu: Raport 2025 v4.cdr