Zachorowalność na czerniaka notuje w Polsce największą populacyjną dynamikę wzrostu. Z trzech podstawowych nowotworów skóry czerniak jest najbardziej złośliwy i odporny na leczenie. Z uwagi na jego dynamiczny rozwój i częstość występowania przerzutów terapia jest niezwykle skomplikowana i wymaga leczenia przez wielodyscyplinarny zespół specjalistów. Skuteczność leczenia choroby jest ściśle związana z odpowiednio wczesną diagnozą i optymalnym leczeniem.Rusza akcja informacyjna „W trosce o pacjenta”, w ramach której powstał informator dla pacjenta dotyczący postępowania przy podejrzeniu i rozpoznaniu czerniaka skóry. Informator został stworzony przez Akademię Czerniaka we współpracy z firmą Novartis.

Informator opracowany przez lekarzy ma pomóc osobom, które zaobserwowały u siebie podejrzaną zmianę na skórze, poruszać się w skomplikowanym systemie ochrony zdrowia. Celem jest pokazanie krok po kroku w przystępny sposób, gdzie i w którym momencie powinni być kierowani pacjenci, aby w pełni wykorzystać szansę jakie daje współczesna medycyna.

W Polsce co roku diagnozuje się czerniaka u ok. 4000 osób. U części chorych rozpoznanie to postać zaawansowana czerniaka, która jest bardzo agresywna, szybko się rozwija i daje odległe przerzuty. Ale w tym wszystkim należy pamiętać, że jeszcze kilka lat temu chorzy po usłyszeniu takiej diagnozy żyli kilka miesięcy, obecnie wielu z nich może liczyć na całkowite wyleczenie. Jest to możliwe dzięki nowym, przełomowym terapiom, w tym leczeniu ukierunkowanemu molekularnie. W informatorze dla pacjentów pokazujemy im ścieżkę leczenia. To bardzo ważne, aby chorzy wiedzieli jakie mają możliwości leczenia – podkreśla jeden z współautorów informatora, prof. Piotr Rutkowski, Przewodniczący Rady Naukowej Akademii Czerniaka, Kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków, Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie Warszawa.

Najważniejsze etapy leczenia czerniaka:

1. Obserwacja ciała i objawy

Aby rozpoznać czerniaka, warto obejrzeć zmiany na skórze kierując się zasadą ABCDE. Pacjent powinien zwrócić uwagę także na niepokojące objawy: krwawienie, swędzenie, pieczenie znamienia czy guzka skóry. Jeśli na skórze zaobserwuje coś niepokojącego, konieczne jest badanie dermatoskopem.

2. Diagnostyka

Wycięcie zmiany skórnej podejrzanej o czerniaka to zwykle prosty zabieg chirurgiczny, wykonywany w znieczuleniu miejscowym. Każda wycięta zmiana skórna jest badana pod mikroskopem (badanie histopatologiczne). Tylko na podstawie badania histopatologicznego można zdiagnozować czerniaka. Badanie lekarskie, nawet przy użyciu dermatoskopu, nie pozwala na jednoznaczne rozpoznanie choroby. Wynik badania histopatologicznego powinien zawierać kilka istotnych informacji, na podstawie których lekarz podejmuje decyzję o dalszym postępowaniu.

3. Jak leczyć czerniaka?

W przypadku występowania większych czerniaków o grubości ponad 1 mm (w głąb skóry) dokonuje się biopsji węzłów chłonnych położonych najbliżej nowotworu. Jeśli w pobranych węzłach znajdują się komórki nowotworowe, konieczne jest ich całkowite wycięcie oraz rozpoczęcie leczenia systemowego czerniaka. W zaawansowanym stadium czerniaka stosuje się różne metody leczenia: immunoterapię, terapię celowaną, radioterapię.

Aby zdecydować, która forma leczenia będzie najbardziej odpowiednia niezbędna jest rozmowa z lekarzem prowadzącym. Warto pamiętać, że wcześnie wdrożone leczenie może zwiększyć szansę na całkowite wyzdrowienie, tak jest np. w terapii uzupełniającej.

Informator dla pacjentów powstał dzięki współpracy lekarzy, Akademii Czerniaka i firmy Novartis. Szczegółowe porady zawarte w informatorze są do pobrania na stronie Akademii Czerniaka.