Radiofarmaceutyki stosuje się w diagnostyce i terapii radioizotopowej najczęściej występujących schorzeń, m.in. w badaniach chorób tarczycy, wątroby i dróg żółciowych, nerek, serca, płuc oraz mózgu. Obecnie w świecie w praktyce leczniczej stosuje się ponad 100 radiofarmaceutyków, w których wykorzystuje się własności izotopów promieniotwórczych, pochodzących z reaktora lub cyklotronu. Preparaty te, dzięki swoim unikalnym właściwościom, pozwalają zobrazować nie tylko wygląd danego narządu, lecz także prześledzić jego funkcjonowanie. 

"Radiofarmaceutyki to tajna broń medycyny nuklearnej – dzięki nim możliwa jest skuteczna, kompleksowa, bezpieczna i coraz bardziej precyzyjna diagnostyka i terapia chorób endokrynologicznych, kardiologicznych i onkologicznych" – mówi dr hab. inż. Renata Mikołajczak z Narodowego Centrum Badań Jądrowych, Ośrodka Radioizotopów POLATOM.

Badanie z zastosowaniem radiofarmaceutyków w diagnostyce rozpoczyna się od wprowadzenia promieniotwórczej substancji do narządów i tkanek. Radiofarmaceutyki podawane są zazwyczaj dożylnie, czasem – doustnie. Do celów diagnostycznych stosuje się m.in. izotopy technetu (^99mTc), jodu (¹³¹I, ¹²³I), fluoru (¹⁸F) czy galu (⁶⁸Ga). W praktyce klinicznej stosuje się radioizotopy o krótkim fizycznym okresie półtrwania, zazwyczaj wynoszącym kilkadziesiąt minut, kilka godzin bądź kilka dni.

W diagnostyce stosuje się radiofarmaceutyki zawierające radioizotop w minimalnej ilości, która  niezbędna jest do uwidocznienia badanej tkanki. Podobnie bezpieczna i skuteczna jest terapia z zastosowaniem radiofarmaceutyków. Stosuje się ją najczęściej w leczeniu nowotworów neuroendokrynnych, raka prostaty i innych schorzeń onkologicznych.

"(...) Po podaniu radiofarmaceutyku pacjent udaje się do domu – nie ma konieczności hospitalizacji, gdyż promieniowanie od przyjętej dawki nie zagraża choremu, ani nie zagraża osobom z bliskiego otoczenia pacjenta  pod warunkiem stosowania się do zaleceń lekarskich" – podkreśla dr hab. n. med. Bogdan Małkowski, prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Nuklearnej.

Coraz bardziej rosnące znaczenie medyczne ma precyzyjny dobór dawki radiofarmaceutyku do potrzeb konkretnego pacjenta zarówno w zakresie badania, jak i terapii z użyciem preparatów znakowanych izotopami promieniotwórczymi.

"(...) Możemy precyzyjnie dobrać dawkę preparatu, która pomoże odnieść spodziewane korzyści kliniczne i nie narazi pacjenta na nieskuteczne procedury. To nic innego, jak personalizowana medycyna precyzyjna, w której radiofarmaceutyki będą odgrywały coraz większą rolę" – mówi prof. dr hab. n. med. Leszek Krolicki.