2017-12-18 Aktualności

Pionierska operacja guza mózgu w polskim szpitalu

Pierwszy na świecie zabieg dotętniczego podania leku do guza mózgu pod kontrolą rezonansu magnetycznego w szpitalu CSK MSWiA w Warszawie

Dr MichaÅ‚ Zawadzki ze szpitala CSK MSWiA oraz Prof. MirosÅ‚aw Janowski z Johns Hopkins University w USA przeprowadzili pierwszÄ… na Å›wiecie wewnÄ…trznaczyniowÄ… operacjÄ™ podania leku do zÅ‚oÅ›liwego guza mózgu pod kontrolÄ… rezonansu magnetycznego (MR). Lekarze po raz pierwszy wykorzystali metodÄ™, która może zrewolucjonizować leczenie guzów mózgu. Zabieg wykonano w drugiej poÅ‚owie listopada br. w ZakÅ‚adzie Radiologii CSK MSWiA kierowanym przez Prof. Jerzego Waleckiego. ZÅ‚oÅ›liwy guz, który przyrastaÅ‚  niemal o milimetr na dobÄ™, po zabiegu zaczÄ…Å‚ siÄ™ wyraźnie zmniejszać.

39-letnia pacjentka została przyjęta do Kliniki Neurochirurgii szpitala CSK MSWiA kierowanej przez Dr Bogusława Kostkiewicza ze wznową najbardziej złośliwego guza mózgu - glejaka wielopostaciowego. Nie pomogły jej ani wcześniejsza operacja neurochirurgiczna, ani naświetlanie, ani chemioterapia. Guz ponownie rósł, i to bardzo szybko. Dr Michał Zawadzki oraz Profesor Mirosław Janowski z Johns Hopkins University zdecydowali, że jedyną szansą jest podanie leku bezpośrednio do tętnic guza, z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego. Ze względu na szybko pogarszający się stan chorej, lekarze wystąpili do Komisji Bioetycznej i Dyrektora Szpitala o zgodę na przeprowadzenie zabiegu.
 
Problem w tym, że o ile tego typu operacje wykonywano wcześniej na zwierzętach - metodę opracowali w USA polscy profesorowie Mirosław Janowski i Piotr Walczak wraz z doktor Moniką Pearl - o tyle nigdy nie wykonano jej u ludzi.
 
- W badaniach eksperymentalnych wykazaliśmy, że nawet niewielka zmiana pozycji cewnika, czy prędkości podania leku może diametralnie zmienić obszar jego działania - mówi prof. Janowski. - Mówiąc prościej: kiedy podajemy lek przez cewnik jedynie pod kontrolą RTG, możemy podać go również tam, gdzie nie jest potrzebny i nie tylko nie pomóc pacjentowi, ale narazić go na powikłania.
 
- Rezonans magnetyczny pomaga podać lek dokÅ‚adnie w miejscu, gdzie to konieczne. Sam guz czÄ™sto nie jest widoczny w klasycznej angiografii RTG, a w rezonansie wiemy dokÅ‚adnie gdzie siÄ™ znajduje - dodaje doktor Zawadzki, który przeprowadziÅ‚ podobne zabiegi eksperymentalne u zwierzÄ…t, a na co dzieÅ„ w szpitalu CSK MSWiA w Warszawie zajmuje siÄ™ wewnÄ…trznaczyniowymi operacjami mózgu, w tym embolizacjami tÄ™tniaków i naczyniaków. 
Po uzyskaniu zgody Komisji Bioetycznej i Dyrektora Szpitala przystÄ…piono do wykonania  zabiegu. 
 
Jak wyglÄ…daÅ‚a operacja? 
 
Przez maÅ‚e nakÅ‚ucie w pachwinie, pod kontrolÄ… angiografu RTG do tÄ™tnic mózgu zaopatrujÄ…cych guz wprowadzono bardzo maÅ‚y cewnik (Å›rednicy ok. 0,4mm), przez który podawano mannitol (w celu rozszczelnienia bariery krew-mózg), a nastÄ™pnie lek bevacizumab. 
Zabieg byÅ‚ niezwykle trudny, ponieważ guz byÅ‚ zaopatrywany aż przez cztery naczynia (zwykle sÄ… to jedna lub dwie tÄ™tnice) - mówi doktor Zawadzki, który przeprowadzaÅ‚ zabieg. Do trzech tÄ™tnic udaÅ‚o siÄ™ nam podać lek pod kontrolÄ… RTG, jednak aby podać go do najwiÄ™kszej,  czwartej tÄ™tnicy konieczne byÅ‚o przeniesienie Pacjentki  do rezonansu magnetycznego. Dopiero tam, podajÄ…c kontrast przez mikrocewnik z różnymi prÄ™dkoÅ›ciami, uwidoczniliÅ›my jak lek rozprzestrzeni siÄ™ w guzie i otaczajÄ…cym go mózgu. 
Wykorzystanie tej metody pozwoliÅ‚o nam ustalić optymalnÄ… pozycjÄ™ mikrocewnika i szybkość podania leku, aby w efekcie podać lek bezpoÅ›rednio do guza i zminimalizować toksyczne dziaÅ‚anie na inne części mózgu. W rezonansie jesteÅ›my w stanie także  uwidocznić rozszczelnienie bariery krew-mózg po podaniu mannitolu i tym samym zoptymalizować czas podania leku, tak by dotarÅ‚ on do guza. 
SzeÅ›ciogodzinny zabieg przebiegÅ‚ bez powikÅ‚aÅ„ neurologicznych. W kontrolnym badaniu rezonansu po trzech dniach guz zmniejszyÅ‚ siÄ™ o 5mm(!). 
 
Obraz rezonansu magnetycznego guza przed, w trakcie zabiegu i trzy dni po operacji 
 
- Najważniejsze, że pacjentka czuje siÄ™ dobrze. Cztery dni po zabiegu wróciÅ‚a do domu, a jej stan wyraźnie siÄ™ poprawia - mówi doktor Zawadzki. - Mamy nadziejÄ™, że guz w dalszym ciÄ…gu bÄ™dzie siÄ™ zmniejszaÅ‚, i że pacjentka zyska czas na wprowadzenie innych metod leczenia. Prof. Janowski: w badaniach eksperymentalnych i klinicznych obiecujÄ…ce wyniki daje immunoterapia (stymulowanie ukÅ‚adu odpornoÅ›ciowego pacjenta do niszczenia komórek guza). Rozważamy zastosowanie tej metody u naszej Pacjentki, jednak aby byÅ‚o to możliwe, guz musi siÄ™ znacznie zmniejszyć. Zastosowanie rezonansu magnetycznego podczas zabiegu wewnÄ…trznaczyniowego otwiera przed nami zupeÅ‚nie nowe horyzonty w leczeniu chorób oÅ›rodkowego ukÅ‚adu nerwowego, nie tylko zÅ‚oÅ›liwych guzów. Daje nam wglÄ…d „na żywo” w to co dzieje siÄ™ w mózgu, a nie tylko w jego tÄ™tnicach czy żyÅ‚ach jak do tej pory pod RTG  - podsumowuje doktor Zawadzki.  
 
Profesor Jerzy Walecki, kierownik ZakÅ‚adu Radiologii w którym odbyÅ‚ siÄ™ zabieg: Wszyscy wiemy, jak poważnÄ… i trudnÄ… do leczenia chorobÄ… jest glejak wielopostaciowy. Każda nowatorska metoda dajÄ…ca nadziejÄ™ na poprawÄ™ wyników musi być szybko wdrażana, a dziÄ™ki "widzeniu w MR” podczas zabiegu wewnÄ…trznaczyniowego możemy być bardziej precyzyjni. Wprowadzenie tej metody z badaÅ„ eksperymentalnych do praktyki klinicznej jest efektem naszej współpracy z polskimi profesorami z Johns Hopkins University w USA: MirosÅ‚awem Janowskim i Piotrem Walczakiem i mamy wielkie szczęście wprowadzać jÄ… wÅ‚aÅ›nie w Polsce. 
 

O lekarzach:

Dr n. med. Michał Zawadzki, koordynator Pracowni Neuroradiologii Interwencyjnej i Radiologii Zabiegowej Zakładu Radiologii w CSK MSWiA. Neuroradiolog interwencyjny, na co dzień zajmujący się embolizacjami tętniaków i innych malformacji naczyń mózgowych, leczeniem udarów niedokrwiennych oraz szeroko pojętą radiologią interwencyjną.

 

Prof nadzw. dr hab. n. med. Mirosław Janowski, z wykształcenia neurochirurg, obecnie prowadzi badania naukowe w jednym z najlepszych uniwersytetów na świecie - Johns Hopkins University w USA, oraz w IMDiK PAN, kierownik wielu Polsko-Amerykańskich projektów, m. in. EXPLORE ME z NCBiR - dotyczącego podawania komórek macierzystych pacjentom po udarze niedokrwiennym mózgu, w którym od dwóch lat bierze udział Szpital MSWiA.

 

Copyright © Medyk sp. z o.o